Warunkowe przedterminowe zwolnienie

[WARUNKOWE ZWOLNIENIE]

Zgodnie ze statystykami Służby Więziennej aktualnie w zakładach karnych i aresztach przebywa ponad 70 tysięcy osób. Osadzenie w zakładzie karnym to nierzadko dramat, nie tylko dla osoby, która musi tam przebywać ale również jego małżonka, dzieci, rodziców itd.

Warto pamiętać, że w momencie gdy zamykają się za skazanym bramy zakładu karnego nie zawsze musi to oznaczać, że do końca wyroku trzeba będzie przebywać za kratami. Polski system prawa karnego przewiduje bowiem instytucje przedterminowego zwolnienia bądź przerwy w odbyciu kary. Dzisiaj omówimy pierwszą z tych instytucji.

Zgodnie z art. 78 Kodeksu karnego skazanego na karę pozbawienia wolności można warunkowo zwolnić z odbycia reszty kary po odbyciu co najmniej połowy kary. Co istotne, instytucja warunkowego zwolnienia jest możliwa do zastosowania również wobec najpoważniejszych wyroków: 25 lat pozbawienia wolności (w takim przypadku o zwolnienie można ubiegać się po 15 latach) i kary dożywotniego pozbawienia wolności (po 25 latach). Wyjątkiem od tych zasad jest skazanie w warunkach recydywy, wtedy o przedterminowe zwolnienie, w zależności od typu recydywy, można ubiegać się po odbyciu 2/3 lub ¾ kary.

Należy jednak pamiętać, że instytucja warunkowego przedterminowego zwolnienia nie jest obowiązkowa. Zgodnie z przepisami, a konkretnie z art. 77 § 1 Kodeksu karnego, sąd penitencjarny może ją zastosować jedynie gdy: postawa skazanego, właściwości i warunki osobiste, okoliczności popełnienia przestępstwa oraz zachowanie po jego popełnieniu i w czasie odbywania kary uzasadniają przekonanie, że skazany po zwolnieniu będzie stosował się do orzeczonego środka karnego lub zabezpieczającego i przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni ponownie przestępstwa.

Warto zauważyć, że przepis określa przesłanki nieprecyzyjnie, pozostawiając sporo do subiektywnej oceny sądu. Jak zatem przekonać Sąd do tego, aby warunkowo zwolnił skazanego?

W momencie gdy skazany trafia do zakładu karnego czasu już nie cofnie i nie zmieni okoliczności popełnienia przestępstwa, natomiast na wszystkie pozostałe przesłanki ma już wpływ. Skazany, jeśli myśli o przedterminowym zwolnieniu, powinien od pierwszego dnia w zakładzie karnym na to pracować. Warto, aby włączył się w prace więzienną, terapie (szczególnie istotna przy przestępstwach popełnianych w związku z użyciem używek) lub inne grupy wsparcia, nie bez znaczenia pozostaje aktywne uczestnictwo w życiu religijnym. Szczególnie istotna będzie pozytywna opinia z Zakładu Karnego, o które niełatwo, ale aktywnie uczestnicząc w „życiu więziennym”, nie wdając się w konflikty, nie uczestnicząc w podkulturze więziennej jest ona możliwa do uzyskania.

Bardzo pomocna może się również okazać postawa osadzonego wobec pokrzywdzonych jego przestępstwem. Przede wszystkim warto, aby jeżeli jest taka możliwość, jak najszybciej wypełnić, choćby częściowo, obowiązek naprawienia szkody – najczęściej będzie to zapłata pewnej sumy pieniężnej określonej w wyroku. Można również na piśmie lub jeszcze w czasie rozprawy karnej przeprosić pokrzywdzonego.

Wreszcie warto przekonać Sąd, że po opuszczeniu zakładu karnego skazany nawet nie pomyśli o popełnieniu jakiegokolwiek innego przestępstwa. Pomocna może okazać się rodzina, która zadeklaruje, że przyjmie go z powrotem pod swój dach, na pewno łatwiej wywalczyć przedterminowe zwolnienie osobie, która ma małoletnie dzieci na utrzymaniu. Wreszcie bardzo pomocna może okazać się deklaracja zatrudnienia po zwolnieniu przedstawiona przez potencjalnego pracodawcę.

Oczywiście to co jest powyżej napisane to tylko przykłady, a każdy przypadek należy interpretować indywidualnie. Dlatego bezpośrednio po zapadnięciu prawomocnego wyroku karnego skazującego na karę pozbawienia wolności warto omówić ze swoim obrońcą (jeżeli skazany go nie posiada, warto skorzystać z usług radcy prawnego lub adwokata) strategię walki o uzyskanie tej instytucji.

No dobrze, a co w momencie gdy uzyskamy przedterminowe zwolnienie? Należy pamiętać, że to wcale nie oznacza darowania reszty kary. Przez kolejny okres wyznaczony przez sąd, a będzie to między 2 a 5 lat (w przypadku 25 lat pozbawienia wolności lub dożywocia – 10 lat), skazany będzie w tzw. okresie próby (podobnie jak w przypadku kary warunkowo zawieszonej). W okresie próby sąd może skazanego zobowiązać do szeregu aktywności np. podjęcia nauki, uczestnictwa w terapii – zwłaszcza odwykowej, regularnych kontaktów z kuratorem sądowym itp. Jeżeli w okresie próby i w ciągu 6 miesięcy od jej zakończenia nie odwołano warunkowego zwolnienia, karę uważa się za odbytą z chwilą warunkowego zwolnienia. Natomiast jeżeli w okresie próby skazany popełni ponownie przestępstwo lub nie będzie realizował zobowiązań nałożonych przez sąd, można będzie zdecydować o jego powrocie do zakładu karnego celem odbycia reszty kary.

A co w przypadku gdy jednak skazanemu nie uda się uzyskać przedterminowego zwolnienia? To jeszcze nie koniec. Po 6 miesiącach można próbować ponownie.

Autor: r.pr. Maciej Prostko